Oude en nieuwe namen

Als u wel eens een boek leest over aquariumvissen, dan heeft u het vast al eerder gelezen. De vissen hebben een unieke wetenschappelijke benaming, zodat het voor iedereen waar ook ter wereld duidelijk zal zijn om welke vis het gaat.
Voorkomen van misverstanden, dat zou dan ook de reden moeten zijn om in de winkel de vissen aan te bieden onder de wetenschappelijke naam. Want met een populaire naam zou de een dit visje kunnen bedoelen, terwijl iemand anders een heel ander visje bedoelt.
 

De toegevoegde waarde van de Nederlandse naam.

Wij willen dat op deze website anders doen. Als de vissen een ingeburgerde Nederlandse naam hebben zullen we ze onder die naam presenteren. Zo staan ze nu ook gepresenteerd in de rubriek vissoorten zoetwater. Want wij zijn ervan overtuigd dat de meeste Nederlandse liefhebbers de vissen eerder bij hun Nederlandse naam kennen dan bij hun wetenschappelijke naam.
Uiteindelijk blijkt namelijk dat een populaire Nederlandse naam stabieler in gebruik is, dan de wetenschappelijke naam. Een Sumatraan heet nog steeds Sumatraan, terwijl hetzelfde visje inmiddels niet meer als Barbus tetrazona, ook niet meer als Puntius tetrazona, maar onder een derde wetenschappelijke naam Systomus tetrazona door het leven gaat.
 

De toegevoegde waarde van de wetenschappelijke naam.

Dit betekent niet dat we de waarde van goede wetenschappelijke namen niet zouden onderkennen. Natuurlijk zijn die belangrijk in de wetenschap en als je in breder verband (of misschien zelfs internationaal) eenduidig over aquariumvissen wilt communiceren.

De wetenschappelijke naam van elk levend organisme, dus ook van vissen, is steeds opgebouwd uit twee delen, nl de geslachtsnaam en de soortnaam. Geslachten zijn vervolgens geordend in families, die op hun beurt weer geordend worden in ordes. Verder wordt, om elke mogelijkheid van verwisseling uit te sluiten, achter de soortnaam nog het jaartal van wetenschappelijke beschrijving van de soort met de naam van de auteur vermeld. 
Ook wanneer later een nieuwe geslachtsnaam wordt toegekend blijft het jaartal met de auteursnaam van de eerste beschrijving van de soort gehandhaafd, maar deze worden dan tussen haakjes geplaatst.
 

Het bovengenoemde Sumatraantje heet nu dus officieel: Systomus tetrazona (Bleeker, 1855). De Sumatraan werd dus voor het eerst wetenschappelijk beschreven en geclassificeerd onder een andere geslachtsnaam door Bleeker in 1855.
Een voorbeeld waarbij de wetenschappelijke naam na de eerste beschrijving niet meer veranderd is, is  Betta splendens Regan,1910. 
Misschien is mede daardoor in dit geval de naam 'Betta (splendens)' beter bekend en meer ingeburgerd dan de Nederlandse naam 'Siamese kempvis'.

Tot eind vorige eeuw werd de indeling van de soorten in geslachten, families en zo verder, vooral gebaseerd op morfologische kenmerken, embryologische ontwikkeling, en gegevens met betrekking tot het vóórkomen van de soort en het gedrag. In het kort kwam het hier op neer: Hoe meer overeenkomsten en gelijkenis, des te sterker de veronderstelde verwantschap.
Sinds begin deze eeuw wordt het steeds eenvoudiger om DNA onderzoek te doen. 
En net zoals het met DNA onderzoek mogelijk is om kind - ouder relaties vast te stellen, zo kan men ook bij dieren door DNA onderzoek vaststellen of soorten nauw verwant zijn of juist minder verwant. Dus is het niet verwonderlijk dat nu ook gegevens op basis van DNA onderzoek worden meegenomen in de conclusies met betrekking tot onderlinge verwantschap.

Het resultaat van dit alles is dat we nu regelmatig geconfronteerd worden met nieuwe namen en nieuwe geslachtsindelingen. 
Steeds maar weer wennen aan nieuwe namen is niet plezierig, maar als de indeling daardoor beter wordt is het uiteindelijk wel de moeite waard.
 

Het pluspunt van correcte wetenschappelijke namen voor de liefhebber.

Een correcte wetenschappelijke indeling en benaming heeft ook een positieve waarde voor ons als liefhebbers. Die toegevoegde waarde zit hierin dat vissen die tot dezelfde groep behoren gemeenschappelijke kenmerken en eigenschappen hebben. Dit betekent dat als u bekend bent met één soort vis van een bepaald geslacht, u als het ware in grote lijnen ook weet hoe de andere vissoorten binnen hetzelfde geslacht zullen zijn.
Natuurlijk zijn er nog steeds verschillen (anders zouden het immers geen verschillende soorten zijn), maar het is te zien dat de vissen verwant zijn.
 

terug naar boven 

AquariumTips.nl is een initiatief van AquariumPlus

Copyright 2013: AquariumPlus